7 Σεπτεμβρίου 2024

επανεκκίνηση

«Τα μήλα ήταν μέλι.
Ο Μίμης και η Άννα αδέρφια αγαπημένα.
Δεν κάπνιζε το τζάκι τους,
δε μάλωναν,
δεν τα ’παιρνε ο πατέρας στο χωράφι.
Όλα κυλούσαν ήρεμα στο αναγνωστικό.
Άστραφτε νιάτα κι ομορφιά η βασίλισσα στο κάδρο
και το πουλί περιπλεγμένο μες στις δάφνες.

Σε φέτες απορίας γευόμουνα τον κόσμο.
Δεν άλλαξε η γεύση του, συνήθισα μονάχα.» [1]

~~~

Χρόνια τώρα πρώτα μπαίνει,
στην πρόκα πάνω από τον πίνακα,
το μεγάλο ρολόι της τάξης,

Του βάζω τις μπαταρίες,
οι δείχτες του αρχίζουν να κινούνται και το «τικ τακ» του ακούγεται στην άδεια αίθουσα
σηματοδοτώντας μια καινούρια αρχή,

Πάντα είναι μια καινούρια αρχή.

– Ξέρεις ότι όταν λέμε «καλή χρονιά» το φθινόπωρο κάποιοι μας κοιτάζουν περίεργα;

– Εγώ πάντως λέω «καλή αρχή» και είμαι οκ.

~~~

«Γρανάζια έκκεντρα και ελλειπτικά
κύλινδροι και κοχλίες
για να μετρούν το χρόνο τον αμέτρητο
τον αείρροο, άχρονο χρόνο» [2]

~~~

– Όταν αρχίζει το σχολείο και είναι τα παιδιά δεν ακούω ποτέ τον χτύπο του, τώρα όμως είδες πόσο δυνατός είναι; Σαν ν’ αναδεύει τις σκέψεις στο μυαλό.

– Δεν αφήνεις αυτές τις ανησυχίες και ν’ αρχίσεις να τακτοποιείς τα πράγματά σου; Πάλι θα φτάσεις στον Αγιασμό και η αίθουσά σου θα είναι ένα χάος.

~~~

«Και βέβαια το ξέρεις
σε τίποτα δεν ωφελούν τα ρολόγια.
Οι δείχτες είναι το σπαθί που
διαρκώς αλλάζει κόψη.
Ατέλειωτοι κύκλοι αφαιρέσεως τα ρολόγια.
Κάθε αριθμός κι ένας τρόπος εκροής του χρόνου.» [3]

~~~

Του βάζω τις μπαταρίες,
το στερεώνω προσεκτικά,
οι δείχτες του αρχίζουν να κινούνται,
μεταφέρω για ώρες τις κούτες από το ένα θρανίο στο άλλο,
χωρίς όμως να λένε ν’ αδειάσουν,
και το μυαλό πηγαίνει ανάμεσα στα ατέλειωτα τικ τακ:

από παιδικό πρόσωπο σε παιδικό πρόσωπο,
(ντροπαλό, χαμογελαστό, φοβισμένο, αμήχανο, χαρούμενο, περίεργο, τολμηρό…)

– Πόσο να μεγάλωσαν άραγε μέσα στο καλοκαίρι;

από αναμνήσεις της προηγούμενης χρονιάς,

– Δεν έπρεπε να το χειριστώ μ’ αυτό τον τρόπο, είδες πώς αντέδρασε;

σε μεγαλεπήβολες ιδέες για τη νέα,

– Ανεκπλήρωτες μένουν οι περισσότερες
καθώς συνήθως τις παρασέρνει η καθημερινότητα της τάξης.

και οι κούτες απλωμένες στα θρανία
να μη λένε ν’ αδειάσουν.

– Δε μου αρέσουν τα λούτρινα εκεί,
νομίζω καλύτερα είναι στο περβάζι.

~~~

«Με ροκανίζουνε ρολόγια, μνήμες, γεγονότα,
ολόκληρη μέσα στα όνειρα μονάχα.» [4]


[1] Γιώτα Αργυροπούλου, Στο Δημοτικό, Νερά απαρηγόρητα, Πλανόδιον, 2004
[2] Λένα Παππά, Ρολόγια
[3] Χρήστος Τουμανίδης, Τα ρολόγια, Από το βάθος της αιτίας Ποιήματα, 1978-2005, Κουκίδα, 2018
[4] Λένα Παππά, Διάττοντες, Ηρόδοτος, 2013

Category: Πλίνθοι & κέραμοι, Στους Imaginistes | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο επανεκκίνηση
8 Φεβρουαρίου 2023

σχολείο vs χιονάνθρωπος

~~~

«Ολαρία, ολαρά, χιόνι πέφτει από ψηλά…» [1]

~~~

Τελικά αυτό που είμαστε τώρα είναι η προηγούμενη ζωή μας. Το πώς ζήσαμε τα παιδικά μας χρόνια, οι εμπειρίες μας, ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε τη ζωή.

Και μεγαλώνοντας, όλο και πιο συχνά, το μυαλό κάνει ένα συνεχόμενο μπρος πίσω, συγκρίνει καταστάσεις, προσπαθεί να καταλάβει το σήμερα με αυτό που κουβαλάμε από το χτες.

~~~

«…χιόνι πέφτει και σκεπάζει την αυλή μας, το μυαλό μου φτερουγίζει μακριά..» [1]

~~~

Το χωριό ήταν στα πεδινά, κοντά στη θάλασσα, οπότε το χιόνι δεν ήταν κάτι το συνηθισμένο. Το βλέπαμε στα σχολικά βιβλία, όταν κοιτάζαμε τις κορυφές των βουνών που ήταν μακριά πίσω από το χωριό, αλλά ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού οι φορές που χιόνισε και το έστρωσε. Δυο, τρεις, δε θυμάμαι παραπάνω.

Και τότε, ξυπνάγαμε το πρωί και ξεκινούσαμε για το σχολείο μέσα στους χιονισμένους δρόμους. Ούτε μια φορά δεν μας είπαν οι γονείς μας: «Μην πάτε σήμερα στο σχολείο, καθίστε στο σπίτι να παίξετε χιονοπόλεμο».

Απλά καθαρίζανε τον δρόμο, όσο μπορούσαν, από τα χιόνια και η δασκάλα μας – ούτε που ξέρω πώς κατάφερνε να φτάσει στο σχολείο τέτοια μέρα – μας περίμενε στην τάξη με τη σόμπα αναμμένη.

Πηγαίναμε,

γιατί η μόνη κουβέντα που ακούγαμε απ’ όλους γύρω μας ήταν:

«Πήγαινε στο σχολείο αν θέλεις να ξεφύγεις από τη ζωή εδώ και να ζήσεις καλύτερα.»

Δεν ήταν κοινωνικοί και πολιτικοί επιστήμονες, δεν κάνανε βαθυστόχαστες αναλύσεις για την κοινωνική κινητικότητα. Ήταν άνθρωποι ταλαιπωρημένοι απ’ τη ζωή που θέλανε το καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Και αυτό το βλέπανε να περνάει μόνο μέσα από το σχολείο.

~~~

«…χιόνι πέφτει και σκεπάζει τη σκεπή μας και το άρρωστο σκυλί μας ξεψυχά…» [1]

~~~

Έγινε και πέρσι, έγινε και φέτος.

– Μα γιατί να μην κλείσουν τα σχολεία μια μέρα, δυο, τρεις, τέσσερις, πέντε… – αλήθεια πού είναι το όριο; – και τα παιδιά να παίξουν χιονοπόλεμο; Τι θα γίνει και να χάσουν μια μέρα μάθημα, δυο, τρεις, τέσσερις, πέντε… – αλήθεια πού είναι το όριο;

~~~

«…Τα ίδια λέγαν και πολλοί προοδευτικοί, παράξενο δεν ήταν;

…Το ‘παν επίσης λαϊκοί ένα σωρό, στον συνεργάτη ενός εντύπου» [2]

~~~

Έγινε και πέρσι, έγινε και φέτος.

Μια ιδιότυπη διαμάχη στα κοινωνικά δίκτυα, γιατί στην πραγματική ζωή αλλού είναι τα μεγάλα ζόρια:

σχολείο vs χιονάνθρωπος,

για να «νικήσει» τις περισσότερες φορές ο χιονάνθρωπος αν κρίνω τουλάχιστον από αυτά που γράφανε φίλοι και γνωστοί.

~~~

– Μα πώς κάνεις έτσι; Όσο περνάνε τα χρόνια γίνεσαι συντηρητικός. Και τι έγινε αν δεν γίνει μια μέρα μάθημα; Δεν χάθηκε ο κόσμος.

– Αν το βλέπεις έτσι το σχολείο έχεις δίκιο. Τίποτε δεν έγινε,

αλλά

δεν είναι η μια μέρα. Είναι νομίζω μια ολόκληρη αντίληψη για το πώς βλέπουμε το δημόσιο σχολείο και τη δουλειά μας.

Και προσωπικά διαφωνώ,

κολλημένος ακόμα στη φωνή της μαμάς όταν το βράδυ τσακισμένη από την κούραση της ημέρας μου έλεγε «Έλα να μου διαβάσεις την ανάγνωση για να δω πώς θα την πεις αύριο στη δασκάλα» επαναλαμβάνοντας συνεχώς σε κάθε ευκαιρία. «Μόνο το σχολείο θα σε βοηθήσει να ξεφύγεις από εδώ.»

Και διαφωνώ για έναν ακόμα λόγο.

Γιατί έχω τη βεβαιότητα ότι αρκετοί απ’ αυτούς που φωνάζουν για τους χιονάνθρωπους και τις αθώες παιδικές ψυχές που καταπιέζονται στις οθόνες των τηλεμαθημάτων, αν λειτουργούσαν τα σχολεία κανονικά και χιόνιζε, θα ζητούσαν να κλειδαμπαρώσουμε τα παιδιά στις τάξεις για να μη βγουν στην αυλή στο διάλειμμα γιατί μπορεί να χτυπήσουν και να «πάμε φυλακή».

~~~

«Όλα είναι μακρινά κι ευτυχισμένα

και το χιόνι πέφτει από ψηλά,

τα ζευγάρια στροβιλίζονται πιο πέρα

κι η κοπέλα μου αστράφτει από χαρά.» [1]

——————————–

[1] Ολαρια ολαρα, Σαββόπουλος Διονύσης, Βρώμικο ψωμί, 1972

[2] Μακρύ ζεϊμπέκικο για το Νίκο, Σαββόπουλος Διονύσης, Ρεζέρβα, 1979

Category: εν τάξη, Πλίνθοι & κέραμοι | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο σχολείο vs χιονάνθρωπος
7 Φεβρουαρίου 2023

Δίδαξε. Μπορείς;

Για μήνες ήταν στο κομοδίνο,

«Και σήμερα θα το αρχίσω, και αύριο θα το αρχίσω,»

Τελικά χτες το πρωί, βοήθησε λίγο η κρύα ημέρα, λίγο και η γλυκιά νωχελικότητα που σε κρατάει στο κρεβάτι περισσότερο από το «κανονικό»,

το άνοιξα,

για να το τελειώσω σήμερα.

~~~

Η Άντρια Ζαφειράκου, δασκάλα εικαστικών και κλωστοϋφαντουργίας, γράφει για τη ζωή της στο δημόσιο σχολείο του Άλμπερτον στο Μπρεντ του Λονδίνου, μια υποβαθμισμένη γειτονιά με πολλούς μετανάστες, κάνοντας αναδρομές στις αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας. Γράφει, και σε κάθε σελίδα του βιβλίου της ξεχειλίζει η αγάπη για τη δουλειά της και τους μαθητές της. [1]

Μπορεί το αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα να το χωρίζει άβυσσος από το ελληνικό, αλλά τελικά οι δάσκαλοι και τα παιδιά είναι παντού τα ίδια, οπότε νιώθεις ότι ζεις κι εσύ την καθημερινότητά της μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας, στο προαύλιο, στα γραφεία των δασκάλων, σου φέρνει συνεχώς στο μυαλό μικρές δικές σου στιγμές.

Στο επίκεντρο της προσοχής της είναι πάντα το παιδί, καμιά σχέση φυσικά με το τόσο κενό περιεχομένου σύνθημα που το παπαγαλίζουν διαχρονικά οι Υπουργοί Παιδείας στην Ελλάδα «πρώτα ο μαθητής», η σχέση που αναπτύσσει ο/η εκπαιδευτικός μαζί του και η δυνατότητα να προσεγγίσεις παιδιά με δυσκολίες στο σχολείο μέσα από την τέχνη.

Και φυσικά, η διάθεσή της να απορρίψει την «αυθεντία» του δασκάλου και να αλλάζει συνεχώς διδακτικές προσεγγίσεις ανάλογα με τα παιδιά.

Γράφει σε ένα σημείο για έναν μαθητή της με επιλεκτική αλαλία:

«…Η ιστορία του Αλβάρο… άλλαξε θεμελιωδώς τον τρόπο σκέψης μου σε σχέση με τη διδασκαλία. Ορκίστηκα πως δε θα κρίνω ποτέ ξανά παιδί από τις πρώτες εντυπώσεις. Ωστόσο θα περνούσε καιρός για να μάθω τι στ’ αλήθεια κρύβεται πίσω από τα διάφορα προσωπεία που αρκετά παιδιά υιοθετούν στο σχολείο»…

ή λέει αλλού :

«…Αντί να ανησυχείς για το αν τηρείς κατά γράμμα το σχολικό πρόγραμμα ή το αν διασφαλίζεις την ησυχία στην τάξη, εστίασε στο πώς θα φτιάξεις τη σχέση με τους μαθητές σου. Επικοινώνησε μαζί τους και ανακάλυψε τι είναι αυτό που τους ενδιαφέρει. Χτίσε μια σχέση και κέρδισε την εμπιστοσύνη τους. Και όλα τα άλλα μετά απλά έρχονται.»

και έχει απόλυτο δίκιο.

~~~

Το 2018 η κυρία Ζαφειράκου τιμήθηκε με το βραβείο «Global Τeacher Prize» του Ιδρύματος Varkey που συνοδευόταν με ένα χρηματικό έπαθλο 1.000.000 δολαρίων, αλλά συνεχίζει να δουλεύει στο σχολείο του Άλπερτον και αξιοποιεί τα χρήματα του βραβείου σε πρωτοβουλίες για την προώθηση της τέχνης στα σχολεία, μέσα από τον οργανισμό «Artists in Residence», που έχει ιδρύσει.

————–

[1] Δίδαξε. Μπορείς; , Zafirakou Andria, Πατάκης, 2022

Category: εν τάξη, Πλίνθοι & κέραμοι | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Δίδαξε. Μπορείς;