Ξεκίνησα στο PDE  (ένα φόρουμ εκπαιδευτικών) μια παρουσίαση βιβλίων για την εκπαίδευση και τον εκπαιδευτικό. Βιβλία που διάβασα και μου άρεσαν: λογοτεχνικά, παιδαγωγικά, ποικίλης ύλης  που περιγράφουν ή οραματίζονται τη σχολική πραγματικότητα αλλά και με ιδέες και λύσεις για την καθημερινότητα στο σχολείο.

Μεταφέρω την παρουσίαση αυτή κι εδώ με την φιλοδοξία να την πλουτίζω σιγά - σιγά...

• Το σχολείο του λαού, Σελεστέν Φρενέ

• Γραμματική της Φαντασίας, Τζιάννι Ροντάρι

• Φρανκ Μακ Κορτ, Ο Δάσκαλος Μια αυτοβιογραφία

• Έλλη Αλεξίου, Γ΄ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον

• Μαρσέλο Ντ’ Όρτα (επιμέλεια ), Εγώ ελπίζω να τη βολέψω, Ο θεός μας έπλασε τζάμπα, Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα αρραβωνιαστήκαν από κάτω

• Πολυπολιτισμική εκπαίδευση (Προβληματισμοί - Προοπτικές)

Ένας από τους οπαδούς της μαθητοκεντρικής παιδαγωγικής ο Φρενέ έγραψε ένα μέρος από το συγκεκριμένο βιβλίο φυλακισμένος σ' ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης της φιλοναζιστικής κυβέρνησης του Βισί στη Γαλλία.
Στο βιβλίο περιγράφει τις παιδαγωγικές του αρχές του και την πρακτική τους εφαρμογή σε σχολεία που δούλεψε - δημιούργησε.
Περιγράφει μια εναλλακτικής προσέγγιση της γνώσης με κυρίαρχο στοιχείο το σεβασμό στο παιδί.
Αντιγράφω από το πρώτο κεφάλαιο:
«...το παραδοσιακό σχολείο περιστρεφόταν γύρω από την ύλη διδασκαλία και γύρω από τα προγράμματα που καθόριζαν, διασαφήνιζαν και ιεραρχούσαν την ύλη αυτή. Η σχολική οργάνωση, οι δάσκαλοι και οι μαθητές συμμορφώνονταν στις αιτήσεις τους.
Το αυριανό σχολείο θα περιστρέφεται γύρω από τον μαθητή -  μέλος της κοινότητας Από τις βασικές τους ανάγκες και σε συνδυασμό με τις ανάγκες της κοινωνίας που ανήκει θα προκύπτουν οι τεχνικές μέθοδοι - χειρωνακτικές και διανοητικές - που θα ρυθμίζουν την ύλη διδασκαλίας, το σύστημα διδαχής, τις χαρακτηριστικές ιδιότητες της εκπαίδευσης...»
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ο «Παιδαγωγικός Κώδικας - οδηγός του εκπαιδευτικού» ένα τεστ για τις μεθόδους διδασκαλίας που χρησιμοποιεί κάποιος και την συμβατότητά τους με τις 30 παιδαγωγικές σταθερές του Φρενέ και της ομάδας του. Οι σταθερές βρίσκονται ΕΔΩ (μόνο για γαλλομαθείς) και μια μετάφρασή τους, δεν ξέρω πόσο καλή είναι ΕΔΩ

Όποιος θέλει να δει μια διαφορετική προσέγγιση του σχολείου αξίζει να ψάξει να το βρει. Θα διαπιστώσει πως πολλά από τα δεδομένα του βιβλίου που αναφέρεται στις 10ετίες του 40 και του 50 είναι ζητούμενα για την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα του σήμερα.

Το βιβλίο περιέχει τις συζητήσεις που έκανε ο συγγραφέας σ' ένα σεμινάριο με 50 νηπιαγωγούς, δασκάλους και καθηγητές που πραγματοποιήθηκε το 1972 σε μια πόλη της Ιταλίας με θέμα «Συναντήσεις με τη Φανταστική».
Ο Ροντάρι περιγράφει μια αντισυμβατική μέθοδο διδασκαλίας όπου τα παιδιά προσεγγίζουν τη γλώσσα και το σχολείο μέσα  από φανταστικές ιστορίες και παραμύθια που τα ίδια δημιουργούν, αλλάζουν, μπερδεύουν, συνεχίζουν.

Το βιβλίο μπορεί να το βρει κανείς ΕΔΩ

Ο Φρανκ Μακ Κορτ, δάσκαλος σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης, περιγράφει τη ζωή του στα Λύκεια της Νέα Υορκης, όπου στην προσπάθειά του να μην περάσουν απλά τα χρόνια για να πάρει σύνταξη προσπαθεί να προσεγγίσει τα παιδιά έξω από τους συνηθισμένους δρόμους μέσα από προσωπικές αντιφάσεις και συγκρούσεις.

Ο συγγραφές έγραψε το βιβλίο σε ηλικία 70 χρονών περίπου. Ήδη είχε τιμηθεί με το βραβείο Πούλιτζερ για το πρώτο του βιβλίο «Οι στάχτες της ’τζελα». Στον πρόλογο γράφει για τους λόγους που τον οδήγησαν να γράψει το βιβλίο:

...Στην Αμερική, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι στρατηγοί, οι ηθοποιοί, οι άνθρωποι της τηλεόρασης και οι πολιτικοί γίνονται αντικείμενο θαυμασμού και ανταμείβονται. Οι δάσκαλοι όχι. Το δασκαλίκι είναι η καταφρονεμένη παρακόρη των ανθρωπίνων επιτεδευμάτων. Στους δασκάλους λένε να χρησιμοποιήσουν την πόρτα υπηρεσίας, να κάνουν το γύρο του σπιτιού και να μπαίνουν από πίσω. Τους μακαρίζουν που έχουν Τ.Ε.Χ. (Τόσον Ελεύθερο Χρόνο). Μιλάνε γι' αυτούς συγκαταβατικά και, εκ των υστέρων, τους χαϊδεύουν τ΄ ασπρισμένο τους κεφάλι...

Βιβλίο γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, αυτοσαρκαστικό, αιρετικό, άμεσο σε τραβάει να το διαβάσεις.
Αν μάλιστα έχεις σχέση με την εκπαίδευση θα βρεις μέσα μια πραγματικότητα που βιώνει ο εκπαιδευτικός ανεξάρτητα χώρας και συστήματος εκπαίδευσης.

Γράφει σ' ένα σημείο όταν σε μια σύγκρουσή του μ' ένα Λυκειάρχη διώχνεται από το σχολείο που δούλευε και γίνεται αναπληρωτής καθηγητής:

...Έγινα πλανόδιος καθηγητής και παράδερνα από σχολείο σε σχολείο... Μου ανέθεταν να διδάξω Αγγλικά ή οτιδήποτε άλλο είχαν ανάγκη: βιολογία, καλλιτεχνικά, φυσική, ιστορία, μαθηματικά. Οι αναπληρωτές καθηγητές όπως εγώ μετεωρίζονται κάπου μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας. Καθημερινά άκουγα να με ρωτούν. Και ποιος είστε σήμερα;
Η κυρία Κάτς
Ω.
Και αυτό ακριβώς ήσουν. Η κυρία Κατς ή ο κύριος Γκόρντον ή η δεσποινίς Νιούμαν. Ποτέ δεν ήσουν εσύ. Ήσουν πάντα ένα Ω....

Αλλού σημειώνει:

Κάποιος έπρεπε να μου είχε πει. Ε. Μακ, η ζωή σου Μακ, τριάντα χρόνια από τη ζωή Μακ θα είναι σχολείο, σχολείο, σχολείο, παιδιά, παιδιά, παιδιά, γραπτά, γραπτά, γραπτά, διάβασε και διόρθωσε, διάβασε και διόρθωσε, βουνά ολόκληρα από γραπτά να συσωρεύονται στο σχολείο, στο σπίτι, μέρες και νύχτες να διαβάζεις...
...Βουνά ολόκληρα από παιδικές ασημαντότητες, Μακ. Αν άνοιγαν το κεφάλι σου θα έβρισκαν μέσα χιλιάδες εφήβους σκαρφαλωμένους σε κάθε πιθαμή του μυαλού σου...
...Να θυμάσαι ότι, αν αυτός  θα είναι ο κόσμος σου, είσαι κι εσύ ένας απ' αυτούς τους, ένας έφηβος. Ζεις σε δυο κόσμους. Είσαι μαζί τους, μέρα μπαίνει - μέρα βγαίνει, και δεν μπορείς να φανταστείς Μακ, τι επιπτώσεις έχει αυτό στο μυαλό σου. Αιώνιος έφηβος...
...Όμως αυτό είναι η μια πλευρά του νομίσματος Μακ. Σε κάθε σχολική τάξη, πάντα κάτι συμβαίνει. Σε κρατάνε σε εγρήγορση. Σε διατηρούν φρέσκο. Δε θα γεράσεις ποτέ, αλλά ο κίνδυνος είναι ότι μπορεί να έχεις για πάντα το μυαλό ενός εφήβου...

Για περισσότερα:

Πληροφορίες για τον Φρανκ Μακ Κορτ ΕΔΩ

Βιβλία του ΕΔΩ (ξενόγλωσσα)

Το συγκεκριμένο βιβλίο ΕΔΩ ή ΕΔΩ

Μια παρουσίαση για την κινηματογραφική μεταφορά του πρώτου βιβλίου «Οι στάχτες της ’τζελα» ΕΔΩ

Ένα από τα πιο γνωστά έργα της Αλεξίου περιγράφει με λόγο άμεσο, τη ζωή της όταν δούλεψε για πρώτη φορά ως δασκάλα σ' ένα δημοτικό σχολείο.
Πρώτη δημοτικού, 60 μαθήτριες στο τμήμα, φτώχεια και δυστυχία στην Ελλάδα των αρχών του 20ου αιώνα και μια ντελικάτη δασκάλα με όνειρα να γίνει ζωγράφος και να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο που παίρνει το βάφτισμα του πυρός στο «ψειροσχολείο». Ένα σχολείο «...σε κάτι περίεργες γειτονιές, που ούτε ήξερα πως βρισκόταν στο μέρος μας...»

Η Έλλη Αλεξίου μπαίνει στην τάξη για πρώτη φορά, δοκιμαστικά όπως της είπε κι ο πατέρας της και...
«...Ήξερα απ' όξω και ανακατωτά τις βιογραφίες των μεγάλων παιδαγωγών της ανθρωπότητος «από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον», ήξερα όλη την ψυχολογία θέμα προς θέμα με τις «σχετικές εφαρμογές εις την αγωγήν», «καλαισθητικόν συναίσθημα, νόμοι συμμετρίας και εφαρμογαί αυτών εις την αγωγήν», «Βούλησις, έξις, πάθος κ.λ.π. και εφαρμογαί αυτών εις την αγωγήν», όλα πράματα άχρηστα για σήμερο.
Τότε που τα διάβαζα, καλά ήσαν, πήρα έναν καλό βαθμό εξαιτίας τους˙ μα τώρα δασκάλα δεν ήξερα πώς να τα εκμεταλευτώ και να τα εφαρμόσω στο σχολείον μου...»

Μέσα από τις γραμμές του κειμένου ο αναγνώστης ακολουθεί 2 παράλληλους δρόμους.
Των παιδιών που βρίσκουν μια δασκάλα που δεν τα διώχνει από το σχολέιο γιατί είναι βρώμικα αλλά τα ξεψειρίζει και τα πλένει, τα ακουμπά με τα χέρια της, δεν έχει τη βέργα για να τα δέρνει, κάνει το μάθημα όχι μόνο στο σχολείο αλλά και έξω απ΄ αυτό στη γειτονιά και στην εξοχή, τους δίνει δωρεάν τα αναγνωστικά τους, τα αγαπάει, δεν τα αντιμετωπίζει σαν ονόματα σ' ένα μαθητολόγιο αλλά ως πρόσωπα...
Και της Αλεξίου. Η οποία αλλάζει σιγά σιγά. «...Σε κείνο το ξεπεσμένο σχολείο βρέθηκαν σαν να 'ναι συγκεντρωμένες όλες οι έδρες της γνώσεως που λένε στα Πανεπιστήμια ... (και) ...σήμερα ξέρω ποια γνώση μου μετέδωσε, που με ελευθέρωσε και μ' έσωσε για όλη μου τη ζωή. Γνώση που μ' απάλλαξε από ένα σωρό μιζέριες και κακομοιριές καθημερινές. Μικροπράγματα που με βασάνιζαν. Μα η ζωή δεν είναι γεγονότα μεγάλα. Αυτά που μας φαίνουνται παραμικρά της καθημερινής ζωή, αυτά αποτελούν την ίδια την ζωή. Κείνο το σχολείο με τη δυστυχία του με καθάρισε και με απολύμανε από τις μιζέριες μου...»

Ενδεικτικές ιστοσελίδες με στοιχεία για τη συγγραφέα υπάρχουν ΕΔΩ κι ΕΔΩ

Το βιβλίο μπορεί κανείς να το βρει ΕΔΩ κι ΕΔΩ

ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΜΑΣ (Εγώ ελπίζω να τη βολέψω)

Κάθε χρόνο αλλάζουμε αίθουσα και κάθε χρόνο η δική μας είναι πάντα η πιο άσχημη απ' όλες. Ο δάσκαλος μου μας είπε πως το φταίξιμο είναι δικό του, παρόλο που αυτός δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Αυτός τα λέει όλα σε μας, δεν έχει μυστικά, και μας το είπε γιατί φταίει αυτός.
Αυτός μας είπε ότι στην αρχή του χρόνου, όταν δίνονται οι αίθουσες, γίνεται κόλαση ανάμεσα στους δασκάλους. Ο καθένας θέλει την πιο ωραία αίθουσα και την πιο καινούργια, ιδιαίτερα οι γριές δασκάλες. Τσακώνονται, καβγαδίζουνε, καταριούνται. Ο δάσκαλος μου σκέφτεται ότι αυτοί είναι όλοι βάρβαροι και δε μπαίνει στην κουβέντα. Τότε, όταν βλέπουνε ότι αυτός δε λέει τίποτα για τον εαυτό του, τον παίρνουνε για μαλάκα (με συγχωρείτε για τη λέξη) και του δίνουνε πάντα την πιο βρώμικη αίθουσα.
Στην Πρώτη εγώ ήμουνα πάρα πολύ μικρός, και δε θυμάμαι τι μας έλειπε. Στη Δευτέρα τα καλοριφέρ δε ζεσταίνανε κι εμείς ψοφούσαμε από το κρύο. Στην Τρίτη θυμάμαι ότι μας πηγαίνανε από δω κι από κει και δε βρίσκαμε ησυχία. Στην Τετάρτη το ντουλαπάκι ήτανε σάπιο και βγαίνανε οι κατσαρίδες από μέσα. Στην Πέμπτη, που είναι αυτό το χρόνο, έχουμε τα καρεκλάκια των μικρών.
Η αίθουσα μου είναι πάντα βρώμικα: δε σκουπίζουνε, δε πλένουνε, τα καλάθια είναι πάντα γεμάτα. Οι επιστάτες είναι όλη της καμόρα (Μαφία) και δε θέλουνε να κάνουνε τίποτα. Ο διευθυντής τους φωνάζει αλλά αυτοί του τρυπάνε τις ρόδες.
Κάνει καλά ο δάσκαλος μου που θέλει να πάει στο Βορρά.
Εγώ όταν μεγαλώσω θα πάω στο Βόρειο Πόλο!

ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΟΥΔΙΣΜΟ, ΤΟΝ ΙΣΛΑΜΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΜΦΟΥΚΙΑΝΙΣΜΟ (Ο θεός μας έπλασε τζάμπα)

ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΒΟΥΔΙΣΜΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ χαζός.
Ο βουδισμός παρουσιάζει ένα Βούδα με μια κοιλιά μεγαλύτερη από του Πάολο Βιλάτζο (Ιταλός κωμικός) κι αυτοί, αντί να καταλάβουν ότι ο Θεός δεν μπορεί να έχει τέτοια κοιλάρα, τον πιστεύουνε και τον παρακαλάνε κιόλας.
Οι θρήσκοι του βουδισμού έχουνε όλοι το κεφάλι γουλί και τους λένε βόντζους, που δεν είναι όμως η παλιοκουβέντα που ξέρουμε.
Εξαιτίας του βουδισμού, στην Ινδία δεν τρώνε τις αγελάδες, που γι' αυτούς είναι οι δικοί μας άγιοι, και τα παιδιά εξαιτίας αυτών των αγίων, είναι όλα αδύνατα αδύνατα.
Το μόνο καλό της Ινδίας είναι ότι είναι όλοι φτωχοί και δεν έχουνε μαφία σαν και μας.
Ο Μωάμεθ μετά είναι ένας άλλος! Εξαιτίας του γίνονται πάντα οι πόλεμοι στον κόλπο, κάνανε και σταυροφορίες εναντίον μας! Οι γυναίκες δεν κοιτάνε στο πρόσωπο κανένα, εξαιτίας των πέπλων, αυτοί λένε ότι είναι ακάθαρτες, τέλος πάντων, είναι το αντίθετο από τις ινδικές αγελάδες. Για κάθε σκοτωμένο χριστιανό, ένας μωαμεθανός πηγαίνει στον παράδεισο. Εξαιτίας τους, αργά 'η γρήγορα, θα γίνει ο παγκόσμιος πόλεμος. Κάνουνε και τους καμπόσους επειδή έχουνε το πετρέλαιο οι γύφτοι! Ο μοναδικός που γλιτώνει μετά από μας, είναι λογικό, είναι ο κομφουκιανοσμός. Ο ανώτερος του κομφουκιανισμού ήτανε ο Κομφούζιος. Ο Κομφούζιος έλεγε πάρα πολύ ωραίες φράσεις που τις γράψαμε στο τετράδιο. Για παράδειγμα: «Αν επανορθώνεται γιατί θυμώνεις; Αν δεν επανορθώνεται γιατί θυμώνεις;»
Το μόνο κρίμα, είναι ότι ο Κομφούζιος ήτανε πάρα πολύ Κινέζος.

ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; - 3 (Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα αρραβωνιαστήκαν από κάτω)

ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ που ο ΑΝΤΡΑΣ ΘΑ ΡΙΞΕΙ ΤΗΝ ΚΑΝΟΝΙΑ του, η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος ή όχι. Αν μείνει έγκυος, σχηματίζεται ένα παιδί μέσα στην κοιλιά, αν δε μείνει έγκυος, η κοιλιά παραμένει ίδια με πριν, δηλαδή απούσα.
Μια έγκυος γυναίκα, αν ανακαλύψει ότι είναι έγκυος, δεν πρέπει να βάλει παντελόνια πολύ στενά στη μέση, είναι καλύτερα να βάλει μια φαρδιά φούστα μπλε, δεν πρέπει να πηγαίνει πολλές φορές στη δουλειά ή να παίρνει συνεχώς αεροπλάνα, τρένα και πλοία, γιατί όλα αυτά τα μέσα κάνουν την κοιλιά της να χοροπηδάει πολύ. Επίσης, δεν πρέπει να κάνει πολλές δίαιτες ή πολύ βαριές δουλειές στο σπίτι. Το πολύ πολύ μπορεί να καθαρίζει με το σκουπάκι.
Μια έγκυος γυναίκα δεν πρέπει να κάνει άλλα παιδιά αν δεν είναι πια νέα. Αν είναι είκοσι χρονών, τότε εντάξει, μπορεί να κάνει, αλλά αν είναι πενήντα με πενήντα πέντε χρονών, τότε αν κάνει παιδί, θα βγει οπωσδήποτε χαζό.
Όλες οι μαμάδες που γνωρίζω εγώ, πριν γίνουνε μαμάδες ήτανε έγκυες, εκτός από μία, τη Φιλομένα, που για να μην κουράσει πάρα πολύ το παιδί, το υιοθέτησε.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα στη Wikipedia είναι ΕΔΩ (ιταλικά)

Μια συνέντευξή του ΕΔΩ (ιταλικά)

Τα βιβλία μπορεί κανείς να τα βρει ΕΔΩ

Μια σελίδα με περισσότερα αποσπάσματα είναι ΕΔΩ

Ο καθηγητής Brian Bullivant του Πανεπιστημίου Monash της Μελβούρνης, ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου, τονίζει:

...Για τους συντηρητικούς επικριτές,  (η πολυπολιτισμική εκπαίδευση) εκφράζει μια προσπάθεια πολιτικοποίησης της εκπαίδευσης με σκοπό την υπόθαλψη των απαιτήσεων της μειονότητας, ενώ για κάποιους πιο ριζοσπαστικούς είναι η πιο οικεία ιδεολογική επινόηση για τη διαιώνιση της πραγματικότητας της ρατσιστικής εκμετάλλευσης των εθνικών μειονοτήτων με το να υποθάλπουν τις πολιτισμικές τους ευαισθησίες...

...Η πολυπολιτισμική εκπαίδευση είναι εκπαίδευση μέσα στην ελευθερία - ελευθερία από κληρονομημένες προκαταλήψεις και στενά αισθήματα και συναισθήματα εξίσου, όσο και ελευθερία για διερεύνηση άλλων πολιτισμών και προοπτικών και οργάνωση των ατομικών επιλογών με πλήρη επίγνωση των προσφερόμενων και εφικτών επιλογών... (στόχος της)... είναι να ευαισθητοποιήσει το παιδί στην κληρονομημένη πολλαπλότητα του κόσμου - πολλαπλότητα συστημάτων, πεποιθήσεων, τρόπων ζωής, κουλτούρας, τρόπους ανάλυσης οικείων εμπειριών, τρόπων θέασης ιστορικών γεγονότων κ.ο.κ. Πώς μπορεί να γίνει αυτό στην πράξη είναι μια δύσκολη ερώτηση...

Την ερώτηση αυτή προσπαθούν να απαντήσουν 18 επιστήμονες από Δυτική Ευρώπη, Β. Αμερική και Αυστραλία, μέσα από διαφορετικά εκπαιδευτικά και κοινωνικά περιβάλλοντα και θεωρήσεις.
15 Κεφάλαια με μια τεράστια βιβλιογραφία συνθέτουν το βιβλίο η επιμέλεια του οποίου έγινε από την Αθηνά Ζώνιου Σιδέρη και τον Παύλο Χαραμή. Η μελέτη του μπορεί να βοηθήσει τον μαχόμενο εκπαιδευτικό να προσεγγίσει καλύτερα μια πραγματικότητα στα σχολεία διαφορετική από παλιότερα μια και η χώρα μας έχει γίνει πλέον χώρα υποδοχής μεταναστών και οι τάξεις μας έχουν πάψει από καιρό να έχουν ομοιογενή πολιτισμικά μαθητικό πληθυσμό.
Αν σ' αυτό προσθέσεις και την αλλαγή της στάσης μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, προς το αρνητικό, απέναντι στους μετανάστες, στο «ξένο» και το «διαφορετικό» τότε η μελέτη τέτοιων βιβλία αποκτά μεγαλύτερη αξία.

 Το βιβλίο μπορεί να το βρει κανείς ΕΔΩ